به گزارش پیام خانواده طی سال‌های اخیر تعداد خانوارهای تک نفره به دلیل مهاجرت، طلاق یا بیوه بودن و گرایش جوانان به تجردگرایی بیشتر شده است. طبق آخرین آمار رسمی مرکز آمار، ایران در سال ۱۳۹۵ دارای ۲۴ میلیون خانوار بود و بر اساس نظر جامعه شناسان، اکنون این رقم به ۲۷ میلیون خانوار رسیده است که حدود ۹ درصد آن‌ها خانواده تک نفره هستند.
ازآنجایی‌که ارتباطات اجتماعی ازجمله ارتباط با دوستان و خانواده، برای سلامت و رفاه عاطفی ما مهم است، افزایش تعداد خانوارهای تک نفره نیز می‌تواند چالش‌های جدیدی را برای این افراد ایجاد نماید. از طرف دیگر، گرایش جوانان به زندگی مجردی ممکن است آن‌ها را در مقوله ازدواج دچار مشکل کرده و این سؤال را ایجاد کند که آیا ازدواج با این افراد می‌تواند آسیب‌زا یا هشداردهنده باشد؟
دکتر معصومه حاتمی، فوق دکترای روانشناسی سلامت و متخصص مشاوره پیش از ازدواج در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنازندگی به این سؤال پاسخ می‌دهد.
نسل جدید زیر بار قوانین خانواده نمی‌رود
دکتر حاتمی درباره دلیل گرایش جوانان به زندگی مجردی می‌گوید: «متأسفانه نسل جدید، نسلی قانون‌گریز و قانون ستیز شده است و این نسل نمی‌تواند با قوانین خانواده کنار بیایید لذا برخی از جوانان این نسل، برای دستیابی به آزادی‌های غیرمعمولشان به خانه‌های مجردی پناه می‌آورند.»
او ادامه می‌دهد: «درگذشته، ما تنها شاهد زندگی مجردی برای دختران و پسرانی بودیم که در شهرستان زندگی می‌کردند و بنا به دلایل تحصیلی یا شغلی مجبور به زندگی مجردی در تهران می‌شدند؛ حتی قبلاً اگر دانشگاه به دانشجو خوابگاه نمی‌داد، خانواده‌ها خیلی سخت راضی می‌شدند که دختر یا پسرشان خانه مجردی بگیرد اما متأسفانه امروزه اثرات رسانه و دنیای مجازی و همچنین قانون‌گریزی نسل جدید باعث شده تا جوانان برای فرار از خط قرمزهای خانواده، به‌جای حل مسئله، صورت‌مسئله را پاک‌کرده و به زندگی مجردی روی‌آورند تا از بازخواست پس دادن به خانواده رها شوند.»
در ازدواج با فردی که تجربه زندگی مجردی داشته، دقت کنید
حاتمی تجربه زندگی مجردی داشتن را یک علامت هشداردهنده قلمداد می‌کند و می‌گوید: «چنانچه دلیل دختر یا پسری برای مجردی زندگی کردن شغل یا تحصیل باشد، این مسئله قابل توجیه بوده و مشکلی ندارد اما اگر دختر یا پسری در یک شهر با خانواده‌اش زندگی می‌کند و بنا به هر دلیلی مستقل شده است، این امر به‌هیچ‌وجه قابل توجیه نیست و حتی می‌تواند هشداردهنده باشد.»
این روانشناس دراین‌باره توضیح می‌دهد: «کسی که مجردی زندگی می‌کند کار خلاف شرع انجام نمی‌دهد اما این مسئله هشدار می‌دهد که فرد سازگاری حل مشکلات با پدر و مادرش را نداشته است؛ بااین‌وجود، چنین فردی چطور می‌تواند تشکیل زندگی دهد.»
او ادامه می‌دهد: «گاهی برخی افراد کوچک بودن خانه پدری را دلیلی برای مستقل شدنشان عنوان می‌کنند اما این دلیل هم چندان قانع‌کننده نخواهد بود؛ زیرا در چنین مواقعی فرد می‌تواند هزینه‌ای که می‌خواهد برای اجاره خانه خود بدهد، با خانواده شریک شده و خانه بزرگ‌تری اجاره نمایند. به‌هرحال، اگر دلیل محکمی برای مجردی زندگی کردن دختر یا پسر وجود نداشته باشد، این نشان می‌دهد که دختر یا پسر از سلامت روان پایداری برخوردار نیست و توانایی تشکیل زندگی مشترک را نخواهند داشت.»
در خواستگاری حتماً این سؤالات را از طرف مقابلتان بپرسید
به گفته حاتمی، نه‌تنها باید از کسی که مجردی زندگی کرده تحقیق دقیقی انجام داد بلکه این مسئله در هر ازدواجی باید موردتوجه قرار گیرد. او می‌گوید: «در جلسات خواستگاری حتماً این سؤالات را از طرف مقابلتان بپرسید: آیا تابه‌حال مجرد و تنهایی زندگی کرده‌اید؟، آیا سفر تنهایی رفته‌اید؟، چه مدت سفرتان طول کشیده است؟، چقدر تابع قوانین خانواده هستید؟ و...؛ این‌ها سؤالاتی است که اگر دلیل محکم، منطقی و اصولی برای آن‌ها وجود نداشته باشد، دختر یا پسر باید با تردید به‌طرف مقابلشان جواب مثبت دهند.»
خطر انحراف و اختلالات روانی در افرادی که مجردی زندگی می‌کنند بیشتر است
در یک مطالعه اخیر که در مجله PLOS ONE منتشر شد، محققان به ارتباط بین سلامت روان و زندگی مجردی پرداختند. طبق این مطالعه، زندگی مجردی با بسیاری از مسائل روان‌پزشکی رایج ازجمله اضطراب، اختلالات خلقی و مسائل مربوط به سوءمصرف مواد مرتبط است. این‌ها شرایطی هستند که حدود یک‌سوم افراد در طول زندگی مجردی خود با آن مواجه خواهند شد و تأثیر قابل‌توجهی بر آن‌ها و همچنین خود جامعه خواهد گذاشت. این شرایط، افراد را در هر سن و جنسیتی به‌طور یکسان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
دکتر حاتمی نیز درباره اثرات منفی زندگی مجردی می‌گوید: «اگرچه در زندگی مجردی افراد از استقلال و آزادی بیشتری برخوردارند اما مضرات زندگی مجردی بیش از محسنات آن است. زندگی مجردی نشان می‌دهد که فرد نتوانسته از قوانین خانواده تبعیت کرده و در چارچوب‌ها حرکت کند.»
بیشتر بخوانید
او تصریح می‌کند: «دنیای مجردی در بعضی مواقع ممکن است فرد را درراه‌های اشتباهی سوق دهد. مثلاً، داشتن خانه مجردی راه را برای ورود دوستان مجرد به خانه باز می‌کند و معمولاً دوستان به خودشان اجازه می‌دهند تا یک هفته خانه فرد مجرد بمانند؛ در چنین مواردی ممکن است فردی که خانه مجردی دارد، آدمی سالم باشد و از خط قرمزها عبور نکند اما دوستش این‌گونه نباشد و حتی زمینه انحراف او را نیز فراهم آورد.»
حاتمی یکی دیگر از آسیب‌های زندگی مجردی را عقب‌نشینی طرف مقابل در ازدواج می‌داند و می‌گوید: «معمولاً افرادی که مجردی زندگی می‌کنند برای ازدواج کردن دچار مشکل می‌شوند زیرا اغلبِ خانواده‌ها درصورتی‌که متوجه شوند دختر یا پسری زندگی مجردی را تجربه کرده و هیچ دلیل منطقی ندارد، عقب‌نشینی می‌کنند.»
دلیل اصرار فرزندتان برای تمایل به تجردگرایی را بررسی کنید
این روانشناس درباره نحوه واکنش خانواده‌ها به مستقل شدن فرزندشان می‌گوید: «خانواده‌ها باید با فرزندشان گفتگو کنند و در ابتدا دلیلشان برای مستقل شدن را بدانند. اگر دلیل فرزند منطقی است، زمینه را برایش فراهم کنند؛ مثلاً فرض کنید پسری در شهرستان زندگی می‌کند و به دلیل نبود کار در شهرستان ترجیح می‌دهد به شهرهای بزرگ بیایید. در این صورت، خانواده‌ها باید فرزندشان را همراهی کرده و به او کمک کنند تا خانه‌ای مناسب و حتی‌الامکان در نزدیکی دوست یا آشنا تهیه کند و دورادور حواسشان به این مسئله باشد.»
حاتمی افزود: «چنانچه فرزند بدون هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای اصرار به زندگی مجردی داشت و خانواده نتوانست او را از این نظر منصرف کند، بهتر است از یک مشاور کمک گرفته شود. مشاور می‌تواند با گرفتن انواع تست‌های شخصیتی، دلیل اصرار فرزند به جدایی از خانواده را بررسی کند.»
اجازه ندهید با تجردگرایی کانون خانواده متزلزل شود
حاتمی تجردگرایی را عاملی برای تزلزل و فروپاشی خانواده دانست و افزود: «تجردگرایی به‌طورکلی مفهوم خانواده را دچار خدشه می‌کند و معمولاً خانواده‌های اصیل و دارای چارچوب اخلاقی و همچنین خانواده‌هایی که مفهوم خانواده برایشان پررنگ است، هیچ دلیلی برای مجرد زندگی کردن فرزندشان نمی‌بینند.»
او در پایان متذکر می‌شود و می‌گوید: «بنده به‌عنوان یک روانشناس اگر منطقی پشت این استقلال فضای فیزیکی نبینم، به‌هیچ‌عنوان زندگی مجردی را مورد تأیید قرار نمی‌دهم و در امر ازدواج نیز با تردید در مورد این مشاور ازدواج جواب مثبت می‌دهم، زیرا حتی اگر فرد در زندگی مجردی دچار تنشی نشده باشد، همین‌که نتوانسته با مشکلات خانواده سازگار شود و قوانین خانواده را بپذیرد علامت سؤال و محل تردید است.»