به گزارش پیام خانواده؛ مرضیه محمدی پژوهشگر حوزه خانواده با طرح دو پرسش اساسی؛ جایگاه مهارت ها در خانواده و بین اعضای خانواده چیست؟ و همچنین چرا اعضای خانواده برای اموزش دیدن مهارت ها در بهبود روابط خود باید اقدام کنند؟ طی یادداشتی اظهار کرد: مهارتهای پایه به مهارتهای فردی برمیگردد. اگر فرد این مهارتها را بلد نباشد نمیتواند در خانواده کارکرد درست داشته باشد یا کارکرد خانواده را خراب میکند
ما میدانیم که با خانواده سروکار داریم که یک واحد کل است که دارای ویژگیهایی است که در تک تک اعضا آن را پیدا نمیکنیم. ما با فرد سروکار نداریم با یک مجموعه بهم پیوسته سروکار داریم که در این مجموعه با رابطه کار داریم، یعنی ما رابطه را درمان میکنیم. فرض ما بر این است که مهارتهایی که میخواهیم یاد دهیم هدف کلی نجات این رابطه است.
خانواده ترکیبی از 4 پایه میباشد، پدر یا نقش پدری مادر یا نقش مادری و رابطه و صمیمیتی (هرکدام مولفه جدا) که بین اعضای خانواده وجود دارد. هرکدام از این بخشها نباشد بخشی از کارکردها مختل میشود. صمیمیت و رابطه با هم فرق دارند. گاهی رابطه بین افراد هست اما صیمیمت نیست.
صمیمیت: یعنی من در کنار یک نفر بتوانم احساس آرامش کنم و اشتیاق هم داشته باشم.
این 4 پایه درصورتی خانواده را تشکیل میدهد که نقشها و مرزهای افراد هم در آن روشن و مشخص باشند
خانواده سیستم است، نقش مهم است، تداخل یا ابهام نقش یا مرزهای گسسته و بسیار منعطف را باید مشخص کنیم، باید بدانیم که در سیستم حرکت یک جز میتواند حرکت کل سیستم را تحت تاثیر قرار دهد.
خانواده یک ساختار و یک function دارد که این کنش خیلی وابسته به ساختار است. یعنی هرکسی جایگاه معلومی در خانواده داشته باشد. منظور از کنش این است که آیا من در جایگاه خودم کنشوری متناسبی دارم؟ مثلاً آیا در جایگاه پدری یا مادری یا فرزند هستند آیا بلد هستم آن کارکرد را؟
اگر این کنش و ساختار خانواده را مبدا قرار دهیم مهارتهایی که افراد باید بلد باشند میتواند به چند دسته اساسی تقسیم شود.
حالا چه مهارت هایی خانواده باید داشته باشه و انواع مهارت ها چی هستن؟
انواع مهارتهای خانواده
- مهارتهای تعادل بخش خانواده، خانواده به آرامش و تعادل میرسند، مهارتهایی که تنش زدا هستند: این که آیا من در خانواده بلدم عدم تعادل را به تعادل تبدیل کنم؟ یا خودم عامل بی تعادلی هستم؟ مثل مهارت گوش کردن فعال و ایفای نقش، ساختاردهی، آرامشبخشی به خانواده
- مهارتهای تعالی بخش: مهارتهای پیشرفته تر هستند، سطح خانواده را بالا میبرند. مثلاً یک خانواده لارم دارد به لحاظ اقتصادی خود را بالا ببرد و شکوفایی داشته داشته باشد تا تعالی بخشی معنوی
- مهارتهای اختلال زدا (تنش زدا): وقتی خانواده مشکل پیدا میکند افراد باید این مهارتها را بلد باشند که خانواده را به قبل خودش برگردانند. مهارتی که نگذارد وضعیت خانواده از این بدتر شود. نگه داشتن خانواده در تعادل کمینه
- مهارتهای تداوم بخش: باعث پایداری خانواده و این که عمر طولانی تری داشته باشد.
- مهارتهای انسجام بخش: روابط را محکم و تقویت میکنند. مثل مهارتهای معنوی که میتواند به خانواده انسجام دهد.
حالا تقسیم بندی دیگری از مهارت ها هم داریم که باید خانواده آموزش ببیند
- مهارتهای ریز ( Micro Skills)
- 2) مهارتهای بزرگ (Macro Skills) Skill یعنی جایی که عمل باشد، دانش کافی نیست.
مهارتهای ریز Micro Skills:
مهارتهای ریز گاهی از طریق سوال، فیدبک و تذکر و مواجه کردن آموزش داده و درست میشوند.
مثل
الف) تماس چشمی (Eye Contact): آیا پیامم را از طریق نگاهم میتوانم منتقل کنم؟
ب) Insight داشتن
ج) موقعیت شناس بودن، افراد موقعیت شناس نیستند که لازمه ش ذهن اگاهی است، مثلاً اینجایی که اومدین میدونین کجاست و برای چی آمدین؟
مهارتهای بزرگ
یکی از مثال های مهارتهای بزرگ
مهارت گوش کردن
یکی از مشکلات اصلی در خانواده ها این است که گوشهایشان برای هم انسداد دارد و حرف همدیگه را گوش نمیکنند.
مهارت های بزرگ أنواع دیگری دارد که در ادامه به بیان آنها خواهیم پرداخت.