به گزارش پیام خانواده حجتالاسلام والمسلمین حجت باشتنی، مدیر گروه علمی حدیث و رجال در ابتدای مراسم به معرفی این نرمافزار پرداخت. ایشان با اشاره به اهمیت حدیث و روایات نزد مسلمانان و تألیف آثار متعدد در این موضوع به موازات دیگر رشتههای علمی، گفت: جایگاه ویژه پیامبر اکرم (ص) نزد مسلمین باعث شد که طبق دستور قرآن کریم، قول و رفتار پیامبر (ص) را نیز حجت بدانند و به آن حساس باشند. در واقع یک حدیث برای استفاده، فرآیندی را طی میکند که شامل صدور، روایت و فقه است؛ یعنی صدور از معصوم، روایت توسط راویان که در نهایت منجر به فقاهت و فهم و عمل به آن میشود. ممکن است حدیث در این فرآیند دچار چالشهایی مانند مشکل در اسناد، مفهومشناسی و ... شود، که دانش علمالحدیث به بررسی و رفع این مشکلات میپردازد.
حجتالاسلام باشتنی در ادامه به دلایل بروز مشکل در اخذ و فهم احادیث پرداختند: دور افتادن امت اسلامی از اهلبیت پیامبر علیهمالسلام ، به وجود آمدن فرقهها و گروههای انحرافی، اعمال نفوذ حکومتها و بهرهگیری سیاسی و... را میتوان از علل تأثیرگذار در مشکلات روایی و حدیثی دانست، از این روی امت اسلامی به دانش علمالحدیث پرداختند.
ایشان در ادامه به ضرورت تولید این نرمافزار پرداخته و لزوم گردآوری منابع علوم حدیث در یک نرمافزار را از دلایل تولید برشمردند: لازم بود که تمامی منابع چه از شیعه و چه اهلسنت در یک بستر ارائه شود، تا امکان پژوهشهای تطبیقی نیز فراهم گردد؛ در این موضوع تاکنون نرمافزاری به صورت اختصاصی تولید نشده است.
مدیر گروه علمی حدیث و رجال در ادامه سخنان خود به معرفی نرمافزار کتابخانه علوم حدیث پرداخت: در این کتابخانه دیجیتالی متن378 عنوان کتاب و 49 عنوان رساله (مجموعاً 427 عنوان کتاب و رساله) در 550 جلد از مهمترین منابع شیعه و اهلسنت در موضوعات مختلف مانند: تاریخ حدیث، درایةالحدیث، فقه الحدیث، علل الحدیث و نقد الحدیث و .... از قرن 3 تا کنون گردآوری شده است. همچنین در سربرگ اصطلاحات نزدیک به 4500 اصطلاح از 19 عنوان کتاب تخصصی استخراج و عرضه گردیده است. امکانات بسیاری برای کاربران فراهم آمده که توضیحات آن در فیلم آموزشی نرمافزار علوم حدیث به صورت تفصیلی معرفی شده است.
سخنران بعدی مراسم حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، ریاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) بودند. ایشان ضمن تسلیت مصیبت حمله تروریستی شهر کرمان، به توضیح نکاتی درباره حدیثپژوهی دیجیتال پرداختند: زحمات زیادی توسط علمای پیشین کشیده شده که با ابزار آن روز، علوم و معارف اسلامی به دست ما برسد و امروزه با ورود فناوری دیجیتالی، باب جدیدی در پژوهشهای اسلامی باز شده و لازم است به شکل کامل و به موقع، بهرهبرداری لازم را از آن داشته باشیم.
حدیثپژوهی دیجیتالی مانند دیگر رشتههای اسلامی که با ورود فناوری دیجیتالی دارای شاخه جدیدی شدهاند، به سرعت در مراکز علمی دنیا در حال توسعه و مطالعه است و حرکت به این سمت نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت و نیاز است. نباید مشکلاتی که در گذشته پژوهشهای غربیها و مستشرقین در اسلام ایجاده کرده و ما را در موضع انفعال قرار دادند، دوباره با ورود فناوری دیجیتالی در علوم اسلامی تکرار شود.
رئیس مرکز نور با اشاره به برخی مقالات ارائه شده در موضوع پژوهشهای حدیثی دیجیتالی در بزرگترین مراکز و دانشگاههای غربی و دیگر کشورها، به بیان نمونههایی از توسعه این رشته در مراکز علمی دنیا پرداخت و افزود: شاید در فضای درونی مسلمانان، اینگونه مطالب که مخالف اصول و مبانی اسلامی هستند، چندان پذیرش نداشته باشد ولی در ساحت عمومی این چنین نیست و مورد اقبال عموم قرار میگیرند مانند پایگاه ویکیپدیا که همه میدانند سندیت و اعتبار ندارد ولی در فضای عمومی بسیار مورد مراجعه است.
حجتالاسلام والمسلمین بهرامی در ادامه سخنان خود به فعالیتهای مرکز نور در راستای ایجاد جایگاه درست و منطقی در پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی دیجیتال اشاره نمود: دو سالی میشود که با راهاندازی آزمایشگاه هوشمصنوعی گام مهمی در ایجاد بستری برای توسعه هوشمصنوعی در موضوعات مختلف علوم اسلامی برداشته شد و دهها خروجی مرتبط با این مقوله عرضه شده است. همچنین راهاندازی نشریه علوم اسلامی و انسانی دیجیتال گامی دیگر بود که به موازات آن موفق به کسب مجوز پژوهشکده علوم اسلامی و انسانی دیجیتال شدیم. امروزه نه تنها محققان باید استفادهکننده ابزارهای دیجیتالی باشند که باید کلیت پژوهش و تحقیق هم به فضای دیجیتالی آورده شود و فرآیندهای تحقیق هم دیجیتالی شوند؛ بنابراین لازم است مراکز علمی واحدی به این موضوع اختصاص دهند؛ مانند اقدامی که در مؤسسه پژوهشی اسراء انجام گرفت و علاوه بر افتتاح آزمایشگاه هوشمصنوعی، افتتاح پژوهشگاه علوم اسلامی دیجیتال نیز رقم خورد که موجب خوشحالی و تقدیر است.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در ادامه سخنان خود به مشارکت چندین مقاله مرتبط با موضوع پژوهش هوشمند در علوم اسلامی در همایشها و کنگرههای بینالمللی، به موقعیت مهم و سرنوشتساز کنونی در حضور به موقع در عرصه پژوهشهای اسلامی و انسانی دیجیتال اشاره کرد و از همه صاحبنظران، اساتید و محققان برای حضور جدی در این عرصه دعوت نمود.
سخنران ویژه مراسم، حجتالاسلام والمسلمین سید علی قاضی عسکر، رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث و تولیت آستان مقدس حرم حضرت عبدالعظیم علیهالسلام بودند که در ابتدای سخنان خود به خانواده شهدای حادثه تروریستی کرمان تسلیت گفتند و افزودند: در حدیث ثقلین چنین آمده که «مَا إن تَمَسَّکتُم بِهِمَا لَن تَضِلُّوا أَبَداً» یعنی اگر برای اسلام که دینی نهایی و ابدی است، به دنبال الگو و معرفیکننده هستیم که سعادت بشر را نشان بدهد، منشا و ریشه را در قرآن و حدیث باید جستجو کرد؛ مطالبی را میتوان از قرآن و روایات فهمید که برای زندگی و مسائل بشر امروز راهگشا است.
حجتالاسلام والمسلمین سید علی قاضی عسکر به ذکر نمونهای از پیامهای سازنده قرآن و حدیث پرداختند و افزودند: در موضوع عوامل فروپاشی حکومتها، اگر این مطالب به صورت کاربردی ارائه شود، میتواند حاکمان را به سمت مدیریت جامعه به سبک پیامبران الهی سوق دهد تا دچار فروپاشی نشوند. ظلم، تفرقه و اختلاف در جامعه از عوامل تخریب جامعه از دیدگاه قرآن کریم است؛ در روایات نیز عواملی برای فروپاشی حکومتها بیان شده؛ یا در مسئله اقتصاد به صراحت از تقویم و قیمتگذاری توسط دولت نهی شده؛ در دستورات امیرالمؤمنین علیهالسلام خطاب به ماموران مالیات به صراحت آمده که در شهرهایی که وارد میشوید، نیروهای نظامی و محافظ را به شهر نبرید و فقط خودتان وارد شهر شوید تا موجب خوف و ترس در مردم نشوید و اگر کسی به اختیار مالیات داد، بگیرید نه به الزام و زور. هر چه دادند بگیرید و نیاز نیست جنس را وارسی کنید یا مرجوع کنید. اینها درسهای دین ما است و برخی از این درسها جزء یافتههای روز دنیا است. به این پیامها و نکات باید توجه شود و مورد غفلت قرار نگیرد.
رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، گفتند: اگر این نوع کارکردها از قرآن و حدیث استخراج شود و به صورت کاربردی ارائه شود، آن وقت است که میتوانیم بگوییم برای دنیای امروز حرف داریم. حوزه علمیه باید از همه توان و ظرفیتها استفاده کند و زودتر و جلوتر از به وجود آمدن بحرانها، حضور داشته باشد و هدایتگری جامعه را انجام دهد. ما در مسائل زیادی از تاریخ و حدیث چالشهایی داریم که باید نقادی شوند و صحیح از غیرصحیح جداسازی شود. دنیای امروز در همین موضوعات در حال پژوهش هستند و چه بسا که مسائل را وارونه جلوه دهند. کتابهایی که با حمایت وهابیت چاپ شده و فضائل امیرالمؤمنین علیهالسلام را برای معاویه نوشتهاند! این مورد کوچکی از حجم انبوه کارهایی است که در مسائل مختلف اسلامی در حال رقم خوردن است.
حجتالاسلام والمسلمین سید علی قاضی عسکر، تولیت آستان مقدس حرم حضرت عبدالعظیم علیهالسلام، ضمن تشکر از زحماتی که در مرکز نور برای تولید ابزارهای تسهیل کننده تحقیق و پژوهش کشیده شده، افزودند: این وظیفه ما است که راه تحقیق و پژوهش و نقادی عالمانه را با سرعت بیشتری پیش بگیریم.
در دنیا و کشورهای مختلف برای توسعه مکتب اهلبیت علیهمالسلام زمینه بسیار فراهم است و اقبال خوبی به ایران و مذهب اهلبیت علیهمالسلام وجود دارد. مردم ایران و دنیا در مسائل روز بسیار پذیرای نکات و پیامهای قرآن و حدیث هستند. باید بررسی و نقادی جدی در مجموعههای حدیثی ما انجام گیرد که اگر کوتاهی کنیم، خیلی دیر میشود و به تحریف و شبههافکنی دامن میزند؛ در این مسائل باید تعجیل کنیم.
حجتالاسلام قاضی عسکر با تقدیر از مرحوم آیت الله ریشهری، ریاست فقید مؤسسه دارالحدیث و تلاشهای بیوقفه ایشان در حدیث و روایات اهلبیت علیهمالسلام، افزودند: یکی از کارهای ایشان و گروهشان در مؤسسه دارالحدیث، تحقیق و تنقیح کتاب شریف الکافی بود که الحمدلله چاپ شد و حضرت آیت الله شبیری زنجانی از این اثر تقدیر کردند. به یاد دارم که در ملاقاتی که با نماینده واتیکان داشتم، از ایشان پرسیدم: آیا احادیثی که در کتب ما از حضرت عیسی علیهالسلام نقل شده، اطلاع دارید؟ ایشان جواب منفی دادند. بنده در آن زمان از حضرت آیت الله ریشهری درخواست کردم که این احادیث را در اختیار ما قرار بدهند. ایشان هم با همکاری مؤسسه دارالحدیث مجموعه احادیث حضرت عیسی علیهالسلام را از روایات استخراج کردند و به صورت کتاب جداگانه چاپ شد و اکنون به بیش از 20 زبان در اختیار مسیحیان قرار گرفته و از احادیث اهلبیت علیهمالسلام درباره این پیامبر بزرگ لذت میبرند.
در پایان این مراسم با حضور آقایان حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر، حجتالاسلام والمسلمین دکتر بهرامی، حجتالاسلام والمسلمین دکتر شهریاری، حجتالاسلام والمسلمین مقیمی حاجی، حجتالاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی، حجتالاسلام والمسلمین سعید جوادی آملی، حجتالاسلام والمسلمین سید محمدکاظم طباطبایی و دکتر علی رمضانی از نرمافزار کتابخانه علوم حدیث رونمایی گردید.
کد خبر: 12350
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۴۰۲ - ۱۸:۵۱
- چاپ
حجتالاسلام والمسلمین دکتر بهرامی: حدیثپژوهی دیجیتالی مانند دیگر رشتههای اسلامی با ورود فناوری دیجیتالی دارای شاخه جدیدی شده است و به سرعت در مراکز علمی دنیا در حال توسعه و مطالعه میباشد. حرکت به این سمت نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت و نیاز است.