به گزارش پیام خانواده در هفتمین همایش فرهنگ و خانواده، اساتید مطرح در حوزه روانشناسی و خانواده از جمله: غلامعلی افروز (استاد ممتاز دانشگاه تهران)، ناصرالدین کاظمی حقیقی(نایب رییس انجمن علمی کودکان استثنایی)، کاوه مقدم(روانشناس و فعال در حوزه فرزندان طیف اتیسم)، فرهاد چنگیزی(روانشناس)، شیوا مقدم(رییس فرهنگسرای خانواده) به سخنرانی پرداختند.

در ابتدای برنامه شیوا مقدم (رییس فرهنگسرای خانواده) با موضوع "اوقات فراغت و بنیان فرهنگ"در این همایش ضمن خیرمقدم به حاضران اظهار داشت: فراغت بیهودگی و بطالت نیست، بلکه رهیافتی ذهنی و شرطی برای روح است تا بتواند قابلیت پذیرش خود را نسبت به واقعیت‌های فیزیکی و روحانی پرورش دهد.

مقدم افزود: بر اثر دگرگونی‌هایی که در ساختار زیست اجتماعی ایجاد شده است و به سبب تحول در سازمان‌های کار و فرآیندهای زندگی و تغییرات فرهنگ و جامعه جدید، امری نوپدید به معنای زمان فراغت پیدا شده است.

وی در ادامه اضافه کرد: اوقات فراغت، نشانگر فرهنگ و افکار و خلقیات یک جامعه است، ارزش‌ها و نگرش‌های افراد آن جامعه را بازتاب می دهد، کم وکیف گذران اوقات فراغت، خصایص یک جامعه و یک فرهنگ را آشکار می‌کند و موتور محرک فرهنگ و تمدن امروزی بشر است منشا خلاقیت در اواقات فراغت است.

در ادامه کاوه مقدم( روانشناس) با موضوع " اوقات فراغت و اختلال در طیف اتیسم"در این همایش به سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: افراد استثنایی پتانسیل بالقوه ای دارند که باید بالفعل و توانمند شوند هنر می تواند خلا عاطفی آنها را پر کند همچنین بحث اوقات فراغت در سایر افراد استثنایی و طیف اتیسم این موضوع را می طلبد که اگر ما از محرک های حسی مثل رنگ، صدا، نور، حرکت و ریتم استفاده کنیم بچه ها یکپارچگی حسی که با آن مشکل دارند بهتر می شود.

ناصرالدین کاظمی حقیقی (نایب رییس علمی کودکان استثنایی) با موضوع "اوقات فراغت در افراد تیزهوش "در این همایش به سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: وقتی صحبت از اوقات فراغت می کنیم به طور التزامی باید درباره فعالیت حرفه ای و شغلی و زندگی تخصصی به طور جدی دریافت کنیم با توجه به رشد روز افزون استفاده از هوش مصنوعی در آینده نزدیک یک سوم شغل ها از بین خواهد رفت و فراغت مردم بیشتر می شود اگر به سمت حذف شغل های غیرضروری برویم دو اتفاق شایسته رخ می دهد شغل هایی اصیل و ناب باقی خواهند ماند و فرصت طلایی برای گسترش اوقات فراغت است بنابراین اگر بخواهیم به بحث اوقات فراغت افراد تیزهوش توجه کنیم باید نگاه تیزهوشانه به کل این شرایط داشته باشیم در جهان معاصر سال به سال بالاخص بعد از کرونا اوقات فراغت افزایش پیدا کرده است. هرکشوری برنامه ای برای خود دارد که با اوقات فراغت اقشار گوناگون چه کار کنیم که خود مدیریت ویژه ای را بالاخص در دوره نوجوانی می طلبد.

وی در ادامه اظهار داشت: محور اوقات فراغت امروز یا فضای همگنی (دوستان) یا بهره گیری از رسانه است. موضوع بسیار بسیار حساسی که در قلمرو تیزهوشی به آن توجه کنیم اصطلاحی با عنوان سرمایه فرهنگی است که از بسترهای مناسب ان اوقات فراغت افراد تیزهوش بالاخص یک نوع از تیزهوشی سازمان دهی با هوش تحلیلی بالا بسیار هستند که در اوقات فراغت خود چقدر از لحاظ فرهنگی خود را غنی کنند سرمایه فرهنگی در دهه 70 میلادی توسط نظریه پردازهای فرانسوی چون بوردیو مطرح شد که به مرور توسعه پیدا کرد که امروز به عنوان سرمایه دیگری با عنوان سرمایه انسانی یاد می شود.

وی در ادامه گفت: اوقات فراغت ازدیدگاه نوجوانان تیزهوش یک بستر بسیار مناسبی است در کنار فعالیت های تحرک آمیز به تقویت هویت با فرهنگ برجسته ای که به آن اعتقاد دارند بپردازند نهادهای تربیتی و خانواده ها توجه داشته باشند که به یک نحوی از دو بستر بسیار رایج یعنی رسانه ها و فضای همگنی که بیشترین زمینه برخورداری از ساعت فراغت است به سمت فرهنگ اندوزی ببریم.

نایب رییس علمی کودکان استثنایی اظهار داشت: نوجوانی که به هویت خود اهمیت می دهد قطعا به فرهنگ خود توجه دارد اگر به هویت نیاز دارد به منشا هویت که فرهنگ است به عنوان معدن نیاز دارند حتی اگر مهاجرت کند به هویت و فرهنگ نیاز دارد.

غلامعلی افروز (استاد ممتاز دانشگاه تهران) با موضوع" اوقات فراغت در کودکان و نوجوانان آهسته گام رویکردهای خانواده محور"در هفتمین همایش فرهنگ و خانواده گفت: فراغت اضافه وقت یا پرکردنی نیست بلکه تولید کردنی است وی در ادامه گفت: تعریف فراغت را 38 سال پیش نوشتم و چاپ شد فراغت به لحظه های گرانقدر و ارزشمند و تکرار نشدنی عمر انسان می گوییم که آزادانه با اختیار علاقه و انگیزه به امری که دوست دارد می پردازند ما باید فراغت انسان ها را غنی کنیم، فراغت برای انسان های مکلف است که وظایف موظفی را برعهده دارند همچنین لحظه های فراغت در دنیا گرانبهاست.

وی در پایان اضافه کرد: فراغت عادت های ناخوشایند را درمان می کند الگوهای کلامی را تغییر می دهد به هوش ما خلاقیت اضافه می کند و شکوفایی وجود انسان را فراهم می کند تمام مخترعان آغاز و اوج نوآوری و خلاقیت ذهنی خود در فراغت داشته اند، فراغت برای بهداشت روانی عادی است، فراغت حال خوب می خواهد و با آرامش رقم می خورد همه سلامت و ارتقای روانی انسان به لحظات فراغت که انسان باید انتخاب کند برمی گردد.

اجرای این همایش به عهده عذرا مرادی بود و جمعی از نوجوانان استثنایی به هنرنمایی در این برنامه پرداختند. گفتنی است؛ هفتمین همایش «فرهنگ و خانواده» به همت فرهنگسرای خانواده و مشارکت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا و کلینیک هیجان و اندیشه برگزار شد.

زهرا ابراهیمی آزاد