به گزارش پیام خانواده؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی کاظمی، مدیر حوزه علمیه الاطهار روز گذشته، ۲۹ بهمن‌ماه در کنفرانس بین‌المللی «نقش ادیان، معنویت و دعا در پیشگیری از خودکشی» با محوریت مرگ اتانازی از منظر اخلاق اسلامی که به همت مؤسسه بین‌المللی صلح و ادیان و با همکاری مؤسسه خانواده و تربیت معنوی خاتم برگزار شد، گفت: در دهه‌های اخیر، با توجه به رشد علمی در پزشکی آمار مرگ ‌و میر کاهش پیدا کرده است و بسیاری از بیماری‌های صعب‌العلاج که امکان درمان آن‌ها وجود نداشت، امکان درمان پیدا کردند، ولی این در صورتی بود که آخر عمرشان با درد و رنج توأمان می‌شد.

وی افزود: عمده بحث راجع به اتانازی، این است که آیا اتانازی اخلاقی است یا خیر؟ اسلام کدام جنبه را بیان می‌کند؟ در این دوران سخت، آیا زندگی ارزشمند است یا نیست؟ ما پاسخ این سؤالات را می‌خواهیم از منظر اخلاقی بررسی کنیم. نکته بعدی این است که تا قبل از قرن بیستم این مسئله مطرح نبود و اوج این مسئله برای اولین بار در آلمان، در زمان نازی‌ها اتفاق افتاد و عده بسیار زیادی از افراد در عملیات T۴، کسانی که معلول بودند یا دارای بیماری‌های صعب‌العلاج بودند، کشته شدند و این تعداد به ۲۵۰ هزار نفر رسید.

کاظمی با معرفی کشورهایی که قانونی اتانازی را انجام می‌دهند، بیان کرد: از سال ۲۰۲۴، در کشورهای بلژیک، کانادا، کلمبیا، لوکزامبورگ، استرالیا، هلند، نیوزلند، پرتغال و اسپانیا، اتانازی قانونی است و طبق برآوردها، در هلند بالای ۱۰ هزار نفر عمل اتانازی را انجام می‌دهند و حتی از کشورهای دیگر به هلند می‌آیند تا عمل اتانازی برایشان انجام شود.

وی گفت: اتانازی فعال و منفعل در منظر اخلاق اسلامی مورد بحث ماست. در اتانازی فعال یک کاری انجام می‌شود که دکتر، مریض را می‌کشد. از منظر اسلامی، اولاً حق حیات مقدس است و قرآن کریم در آیات متعددی از جمله آیه دوم سوره مبارکه ملک، حق مرگ را انحصار خداوند می‌داند و می‌فرماید: «الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ، کسی که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدامیک نیکوکردارترید، و او پیروزمند آمرزگار است‏.»

مدیر حوزه علمیه الاطهار ادامه داد: خداوند در آیه ۳۲ سوره مبارکه مائده نیز می‌فرماید: «مِنْ أَجْلِ ذَلِکَ کَتَبْنَا عَلَی بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا، به این سبب بر بنی‌اسرائیل لازم و مقرر کردیم که هر کس انسانی را جز برای حق، قصاص یا بدون آنکه فسادی در زمین کرده باشد، بکشد، چنان است که همه انسان‌ها را کشته و هر کس انسانی را از مرگ برهاند و زنده بدارد، گویی همه انسان‌ها را زنده داشته است.»

استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: نه تنها اسلام، جان همه انسان‌ها را برابر می‌داند بلکه جان یک انسان بی‌گناه را برابر با جان همه انسان‌ها می‌داند. اگر انسان بی‌گناه باشد اسلام حق کشتن کسی را نمی‌دهد. قرآن در آیه ۲۹ سوره مبارکه نساء دستور می‌دهد، کسی حق خودکشی نیز ندارد: «وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا؛ و خودکشی نکنید زیرا خدا همواره به شما مهربان است.»

کاظمی در خصوص حق اتانازی در اسلام گفت: در اسلام عبارت صریحی درباره اتانازی نداریم، اما یکسری نصوص داریم که منع اتانازی مشخص می‌شود. به‌طور نمونه قرآن کریم کشتن فرزند بی‌گناه را در اثر گرسنگی حرام می‌داند. از این مشخص می‌شود که قتل یک انسان بی‌گناه حرام است. انسان اختیار اینکه مرگ را برای بقیه قرار دهد، ندارد. درد و رنج باعث تکامل انسان و بلندمرتبه شدن در عالم دیگر می‌شود.

وی با بیان روایتی در خصوص جایگاه رفیع کسی که درد و رنج می‌کشد، اظهار کرد: امام باقر(ع) می‌فرماید: «إِذَا أَحَبَّ اَللَّهُ عَبْداً نَظَرَ إِلَیْهِ فَإِذَا نَظَرَ إِلَیْهِ أَتْحَفَهُ مِنْ ثَلاَثَةٍ بِوَاحِدَةٍ إِمَّا صُدَاعٍ وَ إِمَّا حُمَّی وَ إِمَّا رَمَدٍ؛ هر گاه خدا بنده‌ایی را دوست داشته باشد او را به یکی از سه چیز پیشکش کند یا درد سر یا تب یا درد چشم.» حتی آرزوی مرگ هم مطلوب نیست. روایت است عموی پیامبر(ص)، عباس، به‌واسطه بیماری آرزوی مرگ کرد و پیامبر(ص) او را نهی کرد. بنابراین، بین اسلام و مسیحیت بین اتانازی فعال فرقی نیست و به شدت منع می‌شود چون مصداق قتل است.

کاظمی افزود: حال این سؤال مطرح است اگر اتانازی غیرفعال به‌گونه‌ای باشد که منجر به قتل نشود، آیا در منظر اسلام اخلاقی است یا خیر؟ چیزی که در بحث اخلاق اسلامی وجود دارد انقاذ نفس محترمه است. ترک انقاذ نفس محترمه، عمل غیراخلاقی است و در ذیل این آیه قرار می‌گیرد: «مِنْ أَجْلِ ذَلِکَ کَتَبْنَا عَلَی بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا» در روایتی از امام باقر(ع) مصداق «احیاها» نجات انسان از سوخت معرفی شده است.

وی ادامه داد: غیراخلاقی بودن ترک نجات انسان تا آنجایی است که اگر شخصی مضطر شود، حتی اگر به‌واسطه انجام گناهی بتوان جان او را نجات داد، باید این عمل و نجات شخص انجام شود. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: «کسی که سیلی را از مسلمانان دور کند، بهشت بر او واجب می‌شود.» یا در روایت دیگر که پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «محبوب‌ترین انسان نزد خدا سودمندترین‌شان بر مردم است.»

مدیر حوزه علمیه الاطهار با اشاره به دلیل آمار صفر و یا پایین اتانازی در کشورهای اسلامی یادآور شد: در کشورهای اسلامی، آمار خودکشی و اتانازی بالا نیست، زیرا ارتباط عمیق مردم با دین باعث بخشش خدا نسبت به انسان می‌شود و انسان از خدا ناامید نیست و باعث اثبات ارزش صبر است.