به گزارش پیام خانواده برنامه«ترنج» با موضوع حجاب و زیست عفیفانه و حضور دکتر فاطمه سادات رازقی( پژوهشگر و درمانگر حوزه خانواده) و ارتباط تلفنی با دکتر نیره قوی (استاد دانشگاه و رئیس اندیشکده فرهنگ و دین) روانه آنتن شد.

ترنج: زیست عفیفانه چه جایگاهی در فرهنگ و دین دارد؟

قوی: عفت ابعاد مختلفی دارد که یک بعدش حجاب است. انسانی که طالب حیات طیبه است؛ یعنی نگاه عفیفانه در همه ابعاد دارد و رفتار، پوشش، نگاه و اخلاقش در مسیر تعالی است، خداوند تصریح می‌کند عفت هم برای زن و هم برای مرد است و یکی از ارکان نتیجه زندگی مومنانه زیست عفیفانه است و اگر زندگی عفیفانه داشته باشیم حیات طیبه در مسیر رشد و تعالی و تکامل خواهیم داشت. در فرهنگ کهن و اصیل ایرانی که دین‌های مختلف تا امروز در کنار هم زیست می‌کنند همیشه عفت و عفیف بودن و خویشتنداری نسبت به گناه و معصیت و ضایع کردن حقوق دیگران و چگونگی رفتار، جایگاه ویژه‌ای داشته است و در فرهنگ بشری به طور عام و فرهنگ ایرانی به طور خاص توصیه به ابعاد مختلف عفت می‌شود.

ترنج: چگونه خط قرمزهایی که عفاف تعیین می‌کند را رعایت کنیم؟

رازقی: بحث عفاف جامع تر از حجاب است و پذیرفتن حجاب به شکل واقعی مستلزم طی کردن مراحل تربیت و رشد و تکامل است. زیست عفیفانه یعنی زندگی توام با خود کنترل گری؛ وقتی انسان خود را به عنوان موجود دو ساحتی مادی و معنوی بشناسد قطعاً فرصت‌ها، محدودیت‌ها و تهدیدها و صفت‌های کمالی خود را می‌شناسد و می‌داند موجودی است که اگر مراقبت از خود نکند به قهقرا می‌رود. خود کنترلی مقدم بر دگر کنترلی است متاسفانه در شیوه‌های تربیتی بیشتر به عوامل بیرونی تربیت تاکید داریم یعنی به بازدارندگی‌های بیرونی و کمتر به مسئله‌ای که فرد به خود تامل و از داخل خودشناسی کند می‌پردازیم، وقتی موقعیت فیزیکی و جغرافیایی انسان تغییر می‌کند اصول او نیز تغییر می‌کند و وابسته به محیط می‌شود یعنی از درون خودسازی اتفاق نمی‌افتد و تا فرد از درون به خود کنترلی نرسد این سوال‌ها که حجاب محدودیت است؟ و حجاب برای زن‌ها است؟ و غیره مطرح می‌شود.

قوی: ما اسم خط قرمزها را احکام یا قاعده می‌گذاریم یعنی قواعد و احکامی که باید رعایت شوند و هر کدام بر می‌گردد به اینکه فلسفه حجاب و عفاف چیست؟ پوششی که در اسلام و ادبیات اسلامی داریم در مقابل نامحرم است که هم برای زن و هم برای مرد است فقط حد و حدود آن فرق می‌کند و به طور عام پایبندی انسان به عفت است. فلسفه بایدها و نبایدها در ادبیات دینی رعایت حقوقی است که در مقابل هم دیگر داریم.

ترنج: رابطه زیست عفیفانه با امنیت روانی خانواده چیست؟

رازقی: یکی از مهمترین شاخصه‌هایی که تحکیم خانواده را رقم می‌زند اعتماد بین زوجین است و یکی از ملزومات اعتماد این است که فرد تا چه اندازه همسرش را خودکنترل گر تلقی کند، وقتی همسر این باور را داشته باشد که طرف مقابل چه با حضور و چه با عدم حضور او، خودمدیریتی دارد سبب اعتماد می‌شود. اغلب خانواده‌ها در مرحله‌ای هستند که احساس می‌کنند اگر در کنار هم نباشند فضا برای ورود به موقعیت‌های دیگر وجود دارد، زیست عفیفانه و مدیریت خودکنترلی زمینه‌ساز اعتماد است و باعث تحکیم خانواده می‌شود.

ترنج: چگونه سبک زندگی عفیفانه را بین نسل جدید نهادینه کنیم؟

قوی: وقتی می‌گوییم زیست عفیفانه به این معنی نیست که همه مردم و نسل‌ها یک نگاه دارند؛ گروهی از مردم که پایبند دین هستند زندگی عفیفانه دارند چه قانون باشد چه نباشد، گروهی دیگر که ممکن است باور دینی قوی نداشته باشند اما اخلاق اجتماعی و احساس امنیت را برای خود و جامعه مفید می‌دانند، گروه سوم به دلیل الزام قانونی با اینکه پایبند به دین نیستند ولی هر چه در اجتماع، قانون است رعایت می‌کنند، گروه چهارم ممکن است از نظر اخلاقی خوب باشند اما خیلی پایبند عفاف و حجاب نیستند و گروه پنجم دیگران را تحریک به مقابله با زیست عفیفانه می‌کنند که باید با این گروه مقابله قانونی شود.