بر طبق آمار جمعیت زنان در کشور ما حدود ۴۰ میلیون نفر است، یعنی نیمی از جمعیت را زنان تشکیل می‌دهند اما در مناسبات و جایگاه‌های سیاسی کشور سهم چندانی ندارند. با وجود نقش مهم و موثری که زنان در پیروزی انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و عرصه‌های مختلف علمی، ورزشی و اجتماعی داشتند ولی همچنان حضور پررنگی در عرصه‌های سیاسی مثل مجلس شورای اسلامی ندارند.
بر طبق اصل ۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت است؛ اما سهم زنان که نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند در یازده دوره مجلس فقط ۶٪ بوده است.
فرصت برابر برای حضور زنان و مردان
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی (ره) به فرصت‌های برابر بین زنان و مردان تاکید داشتند و در هیچ زمانی نیست که زنان را از حضور در موقعیت‌های سیاسی و اجتماعی منع کرده باشند. در خاطرات مرحومه مرضیه حدیدچی (دباغ) از مبارزان انقلاب اسلامی و اولین زن فرمانده سپاه، آمده است: «بعد از ملاقاتی که در عراق با امام (ره) داشتم از ایشان اجازه گرفتم که به لبنان بروم و در کنار مردم فلسطین باشم که اجازه فرمودند.»
مرضیه حدیدچی از جمله زنان موثر در دوران انقلاب اسلامی است که در عرصه‌های سیاسی قبل و بعد از انقلاب در کنار امام خمینی (ره) حضور داشت و رهبر معظم انقلاب از وی به عنوان الگوی برجسته یک زن اسلامی یاد کرده‌اند.
مرحومه دباغ علاوه بر زندانی شدن در قبل از انقلاب و تحمل شکنجه‌های ساواک همراه امام در فعالیت‌های سیاسی بوده است که در کتاب خاطراتش نوشته است: «امام خمینی(ره) از عراق به فرانسه عزیمت کرد و من هم به تشویق آقای غرضی و محمد منتظری راهی فرانسه شدم. قریب چهار ماه در خدمت امام خمینی (ره) بودم. از یکسو کنترل مسائل امنیتی محل اقامت ایشان به من واگذار شده بود و از سوی دیگر تهیه غذا و خرید منزل را برعهده داشتم.»
همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع مردم خوزستان در ۱۳۷۵/۱۲/۲۰ فرمودند: «در فعّالیت سازندگی، در فعّالیت اقتصادی، در طرّاحی و فکر کردن برای امور کشور میان زن و مرد تفاوتی نیست. همه مسؤولند و همه باید انجام دهند.» و نیز فرمودند: «مسئله‌ی زنان، مسئله‌ی مهمّی است؛ بهترین کسانی هم که این مسئله را می‌توانند دنبال کنند و حل کنند خود خانم‌ها هستند.» ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
اما با توجه به تاکیدات امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب برای حضور زنان در همه عرصه‌ها، همچنان با گذشت ۴۴ سال از پیروزی انقلاب حضور زنان در زمینه‌های سیاسی بسیار کمرنگ است.
آمار حضور زنان در دوره‌های مختلف مجلس
براساس آمارهای وزارت کشور، با مقایسه ثبت‌نام کنندگان در ۶ دوره اخیر مجلس شورای اسلامی، از دوره هفتم در سال ۱۳۸۳ تا دوره دوازدهم در سال ۱۴۰۲، روند حضور زنان در مجلس به شرح زیر است: در مجلس هفتم از میان هشت هزار ۱۴۴ نفر، ۲۲۶ نفر؛ در مجلس هشتم از تعداد هفت هزار ۱۲۹ نفر، ۲۲۶ نفر؛ در مجلس نهم از بین پنج هزار و ۳۹۵ نفر، ۲۴۹ نفر؛ در مجلس دهم از میان دوازده هزار و ۱۲۳ از نفر،۱۰۷۶ نفر؛ در مجلس یازدهم از میان هفت هزار و ۱۰۰ نفر، ۷۳۶ نفر زن و در مجلس دوازدهم از میان بیست و چهار هزار و ۸۲۹ نفر، ۱۸۵۲ نفر زن ثبت نام کرده‌اند.
بر طبق این آمار درصد حضور زنان در دوره هفتم ۱۰ درصد، در دوره هشتم ۱۷ درصد، در دوره نهم ۱۱درصد، در دوره دهم ۱۰درصد، در دوره یازدهم ۱۲ درصد و در دوره دوازدهم ۱۴ درصد از کل ثبت‌نام کنندگان است.
عدم حضور زنان، مردسالاری یا کوتاهی خودشان؟
پیش‌تر فاطمه مقصودی نماینده بروجرد در مجلس یازدهم و عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در سلسله نشست‌های بررسی وضعیت زن و خانواده تحت عنوان «زنی برای زمان»گفت: باید موشکافی کرد که آیا مردسالاری در جامعه است و یا اینکه زنان خودشان را در جایگاه بالا نمی دانند و وارد این عرصه نمی شوند.
همچنین عفت شریعتی کوه بنانی، نماینده زرند و کوهبنان در مجلس یازدهم گفت: برای ورود زنان به مجلس؛ تشویق اذهان عمومی و رسانه‌ها خیلی می توانند تاثیر گذار باشند تا یک حضور سالم و پر رنگ در پرتو یک رقابت سالم و مطمئن را رقم بزند.
وی تاکید کرد: هیچ گاه نباید نگاه به حضور زنان در مجلس یک نگاه جنسیتی باشد، اگر زنان ببینند که در مسائل مهم کشور خودشان نقش آفرین و تعیین کننده هستند طبیعتاً شور و شوق کاری هم در آن‌ها افزایش پیدا می کند.
در همین راستا فاطمه قاسمپور نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر، پردیس و رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در نشستی با دانشجویان در روز دانشجو بیان کرد: خواست جامعه زنان برای حضور در سیاست، همچنان یک خواست کمرنگ است و قاعده فعالی برای حضور زنان درعرصه سیاست و سیاست‌گذاری نداریم؛ وقتی در قانون انتخابات یکی از شروط می‌شود ۵ سال سابقه کار اجرایی، بسیاری از زنان نقص مدرک می‌خورند و نمی‌توانند ثبت‌نامشان را نهایی کنند و همچنین جریان اجتماعی و سیاسی ناظر بر حضور زنان نیز نداریم.
نماینده بروجرد با اشاره به کوتاهی در حوزه زنان بیان کرد: ما هنوز به طرح‌هایی که مدنظر همه بانوان است نرسیده‌ایم و این نقص و کوتاهی ماست که همچنان طرح‌های زیادی در مجلس وجود دارد.
این عضو فراکسیون زنان گفت: حضور زنان در این عرصه‌ها کاری سخت است اما در این کشمکش‌ها زنان قدرتمند می شوند و باورشان قوی تر می شودو استقامت آنان بیشتر می‌شود.
همچنین شریعتی خاطرنشان کرد: اگر در جامعه بخواهیم راه و روشی مبتنی بر عقلانیت و دور بودن از تجمل‌ها و یک نگاه همه جانبه‌نگر داشته باشیم، باید نیمی از جمعیت که زنان هستند را در عرصه فعال ببینیم.
شریعتی بیان کرد: برای ورود زنان به عرصه انتخابات ابزارهای معنوی، اجتماعی و پشتوانه‌هایی لازم است، عدم تبلیغ برای حضور زنان در انتخابات باعث عدم اعتماد به نفس در زنان برای حضور در انتخابات شده در حالی که تربیون‌های مختلفی برای تبلیغ حضور زنان در انتخابات وجود دارد.
انقلاب اسلامی تلفیقی از زن امروز، گذشته و آینده می‌خواهد
مقصودی عنوان کرد: با توجه به الگوی زن سوم رهبر معظم انقلاب ما زنی می خواهیم هم اسلامی و هم ایرانی باشد، هم به سنت‌ها احترام بگذارد و هم به تجدد بپردازد، یعنی تلفیقی از زن امروز، گذشته و آینده، زنی که تراز انقلاب اسلامی باشد و هم در همسرداری، خانه‌داری و هم فعالیت‌های اجتماعی و اینکه پایبند به اصول دین و اسلام باشد. زن تراز انقلاب اسلامی باید اهداف انقلاب مدنظرش باشد و فعالیت‌های سیاسی خود را ترک نکند و در راستای اهداف انقلاب باشد.
امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی فرموده‌اند: «اگر خانم‌ها خیال کردند که کنار بروند و مردها این کارها را انجام بدهند و یا مردها خیال کنند که کنار بروند و خانم‌ها این کارها را انجام بدهند خیال صحیحی نیست بلکه هر شخصی باید در محلی که هست و تکلیفی که دارد آن را خوب انجام دهد و آنجا را خوب بسازد.» تبیان، دفتر ۸، ص ۶۷.
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برای انتخاب نمایندگان دوازدهمین دوره مجلس (۲۹۰ نماینده برای یک دوره چهار ساله) برگزار خواهد شد.