به گزارش پیام خانواده اکنون که مسئولان حج و زیارت کشورمان و بعثه مقام معظم رهبری پس از ۲ سال در عربستان حضور دارند، احتمال مذاکراتی برای برقراری عمره مفرده بیشتر شده است.
برقراری عمره مفرده در پیچ و خم روابط سیاسی ایران و عربستان
البته در روزهای اخیر مسئولان عراقی هم به عنوان واسطه برای بهبود روابط سیاسی بین ایران و عربستان، موضوعات مختلفی همچون عمره مفرده را پیگیری کرده‌اند؛ تا جایی که امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در تماس تلفنی با همتای عراقی خود، موضوع احتمال از سرگیری اعزام حجاج ایرانی به عمره مفرده را مورد بحث و گفت‌وگو قرار داد و ابراز امیدواری کرد تا مقدمات و تسهیلات لازم برای از سرگیری عمره متناسب با شرایط کرونا فراهم شود
تعطیلی عمره مفرده از سال ۹۴ و انتظار حدود ۶۰۰۰ ایرانی
این امر در حالی است که عمره مفرده از سال ۹۴ با تعرض به ۲ نوجوان ایرانی در فرودگاه جده متوقف شد و ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار ایرانی که برای تشرف به این سفر معنوی نام‌نویسی کرده بودند، همچنان با تعطیلی عمره مفرده در انتظار برقراری سفر به سرزمین وحی هستند.
پس از تعطیلی عمره، فاجعه منا رخ داد و به این ترتیب یک سال به دلیل بی‌کفایتی آل سعود و شهادت هزاران حاجی در سرزمین منا، حج تمتع برای ایرانیان متوقف شد.
از سال ۹۴ تاکنون روابط سیاسی ایران و عربستان قطع شده است و به دلیل برخی اختلاف‌ها بر مسائل سیاسی و بین‌الملل و به ویژه دخالت سعودی‌ها در امور ایران اسلامی، این روابط هر روز تیره‌تر شد.
برقراری عمره مفرده پس از یک سال وقفه بدون روابط سیاسی ۲ کشور!
با این وجود، با توجه به برپایی حج تمتع، با موافقت مراجع و مقامات کشور، از اواخر سال ۹۵ مسئولان حج ایران و عربستان برای برپایی حج تمتع سال ۹۶ وارد مذاکره شدند و تفاهم‌نامه حج تمتع را امضا کردند تا حدود ۸۶ هزار ایرانی در ایام حج تمتع عازم سرزمین وحی شوند.
در تفاهم‌نامه حج تمتع، توجه به امنیت، عزت و سلامت و کرامت زائران ایرانی تأکید شده بود و به دلیل نبود روابط سیاسی بین ۲ کشور، مقرر شد تا هیأت کنسولی کشورمان در زمان حج در عربستان حضور داشته باشد تا مشکلات احتمالی ایرانیان در عربستان را برطرف کند.
پیگیری اعزام زائران ایران به عمره در ایام حج تمتع/ وقتی عربستان از پذیرش ایرانیان استقبال کرد
این روند تا سال ۹۸ ادامه پیدا کرد و هر ساله هزاران زائر ایرانی بدون داشتن روابط سیاسی با عربستان، به حج تمتع مشرف شدند و به سلامت به کشور بازگشتند. در مدت سه سالی که مسئولان حج کشورمان در ایام حج تمتع عازم عربستان شدند، وضعیت عمره مفرده نیز پیگیری شد.
البته در نخستین سال برقراری حج تمتع پس از یک سال وقفه، مسئولان حج و زیارت وقت کشورمان برقراری عمره مفرده را منوط به برگزاری موفق حج تمتع سال ۹۶ دانستند و چندان تمایلی به ازسرگیری عمره مفرده با توجه به نبود روابط سیاسی بین ۲ کشور نشان ندادند. اما سال بعد که زائران کشورمان به حج تمتع مشرف شدند، سعودی‌ها یک گام برای تشرف زائران ایرانی به حج تمتع جلوتر آمده و از حضور ایرانیان به سرزمین وحی و برقراری عمره مفرده استقبال کردند.
ازسرگیری عمره مفرده در گرو برقراری روابط سیاسی ایران و عربستان شد
با این وجود، به دلیل ادامه نبود روابط سیاسی بین ایران و عربستان، مسئولان حج کشورمان در جلساتی با طرف سعودی در حج ۱۳۹۷، به لزوم روابط سیاسی بین ۲ کشور اشاره کردند. به همین دلیل، برقراری عمره مفرده در آن زمان در گرو ازسرگیری روابط سیاسی ایران و عربستان شد و با توجه به وضعیت دیپلماتیک ۲ کشور، امیدها برای ازسرگیری عمره مفرده ناامید شد.
| سال | تعداد زائران ایرانی حج تمتع |
| ۱۳۹۴ | ۶۱ هزار و ۱۷۱ نفر |
| ۱۳۹۵ | - |
| ۱۳۹۶ | ۸۶ هزار و ۵۰۰ نفر |
| ۱۳۹۷ | ۸۵ هزار نفر |
| ۱۳۹۸ | ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفر |
| ۱۳۹۹ | - |
| ۱۴۰۰ | - |
| ۱۴۰۱ | ۳۹ هزار و ۶۳۵ نفر |
سهمیه ایران در حج تمتع پس از فاجعه منا (فاجعه منا سال ۹۴ رخ داد)
وقتی ایران برای ازسرگیری عمره برای عربستان شرط گذاشت
چندی نگذشت که اشتیاق زائران کشورمان به سفر عمره چند برابر شد و ایرانیان نیز خواستار برقراری این سفر معنوی شدند. بر همین اساس، رئیس وقت سازمان حج و زیارت قبل از تشرف به حج سال ۹۸ از تلاش به منظور برقراری عمره مفرده خبر داد. در آن زمان ایران سه شرط برای از سرگیری اعزام زائران ایرانی به عربستان گذاشت و مقرر شد تا زمانی که طرف سعودی هر سه شرط را نپذیرد، ایران هم هیچ اعزامی به عمره مفرده نداشته باشد.
بر همین اساس، مسئولان بعثه و حج و زیارت کشورمان در حج تمتع ۹۸ در جلساتی با سعودی‌ها، موضوع عمره مفرده را پیگیری کرده و شروطی برای ازسرگیری اعزام زائران ایرانی به عمره مفرده اعلام کردند.
مسئولان حج و زیارت کشورمان در آن برهه حفظ عزت، کرامت و امنیت زائران و عمره‌گزاران ایرانی را مطرح و پس از آن به راه‌اندازی کنسولگری و یا ایجاد دفتر حافظ منافع ایرانیان برای حمایت‌های کنسولی از اتباع ایرانی در حین اقامت در کشور عربستان سعودی و همچنین لغو قوانین سختگیرانه برای ورود اتباع عربستانی به ایران اشاره کردند.
پذیرش ۲ شرط ایران از سوی سعودی‌ها/ شرطی که مانع برقراری عمره شد
عربستان اوایل نسبت به شروط ایران واکنش مثبت نشان داد؛ تا جایی که وزیر وقت حج عربستان با توجه به اهمیت حفظ عزت، کرامت و امنیت زائران ایرانی مدعی شد که حاضر است به صورت شخصی موضوع را پیگیر کرده و خواستار معرفی نیروهای کنسولی ایران در قالب دفتر حافظ منافع شد.
به این ترتیب، سعودی‌ها ۲ شرط ایران برای برقراری عمره مفرده را پذیرفتند. اما شرط سوم که لغو قوانین سختگیرانه برای ورود اتباع عربستانی به ایران بود، از سوی سعودی‌ها پیگیری نشد و آنها هم تمایلی نسبت به آن نشان ندادند.
همین امر موجب شد تا با وجود برگزاری جلسات مختلف برای برقراری عمره مفرده و استقبال طرفین نسبت به این موضوع، برقراری عمره مفرده مسکوت ماند و همانطور که ایران نسبت به پذیرش سه شرط از سوی سعودی‌ها تأکید داشت، طرف سعودی هم یکی از شروط ایران را نپذیرفت تا زائران ایرانی بتوانند مانند زوار سایر کشورها به زیارت خانه خدا مشرف شوند.
توقف مذاکرات عمره مفرده با تعطیلی حج تمتع برای خارجی‌ها
برنامه‌ها برای برقراری عمره ادامه داشت و مسئولان سعودی هم به نظر می‌رسید که از برخی از محدودیت‌ها کوتاه بیایند. اما با تعطیلی حج تمتع به دلیل شیوع کرونا، مذاکره‌ای بین مسئولان حج ایران و عربستان صورت نگرفت و دولت عربستان ۲ سال حج تمتع را برای زائران خارجی تعطیل کرد و نه تنها ایرانیان، بلکه زائران سایر کشورها هم نتوانستند به زیارت خانه خدا مشرف شوند.
امسال با برقراری حج تمتع برای زائران خارجی پس از ۲ سال توقف، حدود ۴۰ هزار ایرانی برای انجام مناسک حج تمتع در عربستان حضور دارند. البته تاکنون مسئولان حج و زیارت کشورمان جلسه‌ای با مسئولان حج عربستان برگزار نکرده‌اند و شاید دلیل این امر هم نبود حجت‌الاسلام عبدالفتاح نواب، سرپرست حجاج ایرانی در عربستان بوده باشد. چرا که حجت‌الاسلام نواب هم‌زمان با آغاز مناسک حج تمتع و انتقال زائران به عرفات، راهی عربستان شد و در ایام مناسک حج تمتع فرصتی برای انجام مذاکره با طرف سعودی نبوده است.
اعزام سرپرست حجاج ایرانی به حج تمتع در نخستین روز مناسک حج
سعودی‌ها پیش از این برای سرپرست حجاج ایرانی به بهانه داشتن بیش از ۶۵ سال، ویزا صادر نکرده بودند. اما با تلاش مسئولان عراقی و مذاکراتی که با طرف سعودی داشتند، بالاخره با صدور ویزای عربستان، سرپرست حجاج ایرانی هم‌زمان با آغاز مناسک حج به سرزمین وحی مشرف شد.
با حضور نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در عربستان، بررسی وضعیت عمره مفرده با طرف سعودی قوت می‌گیرد. البته با توجه به اهمیت قدرت مذاکره در جلساتی با طرف سعودی، باید منتظر تلاش رئیس سازمان حج و زیارت برای برقراری عمره مفرده باشیم.
همانطور که مسئولان حج و زیارت کشورمان و بعثه مقام معظم رهبری توانسته‌اند حج تمتع را بدون روابط سیاسی با عربستان برقرار کنند، از سرگیری عمره مفرده نیز با این شرایط دور از انتظار نیست و اکنون که پس از ۲ سال، شرایطی برای مذاکره با طرف سعودی در خاک عربستان وجود دارد، بسیاری از مشتاقان زیارت خانه خدا در انتظار اخباری خوش درباره عمره مفرده هستند.
به گزارش فارس، فروردین سال ۹۴ عمره مفرده به دستور وزیر ارشاد وقت متوقف شد و از آن پس هیچ زائر ایرانی به عمرعه مفرده مشرف نشد. این امر در حالی است که با وجود شیوع کرونا در جهان، پس از برقراری عمره مفرده در ایام کرونا، در سال جاری روزانه بیش از ۱۵۰ هزار نفر از کشورهای مختلف با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به زیارت خانه خدا مشرف شدند.