به گزارش پیام خانواده ابتدایی‌ترین و اولین قدم در هر مسیری از زندگی هدف گذاری است. تمام‌مسیر زندگی و موفقیت در آن، به‌شدت وابسته به هدفی است که ابتدا انتخاب می‌کنیم.
ازآنجاکه هدفگذاری جز جدانشدنی زندگی بشر است سعی داریم در این مقاله به این مهم بپردازیم که هدف چیست؟ هدف گذاری چیست؟ چرا هدفگذاری مهم است؟ چگونه هدف گذاری کنیم؟ انواع روش هدف گذاری کدام هستند؟
هدف چیست؟
قبل از اینکه به جواب این پرسش بپردازیم که هدف چیست؟ و هدف گذاری چیست؟ باید به این مسئله توجه کنیم که هدف به معنای چه چیزهای نیست:
- هدف، مسیر نیست: هدف نشان می‌دهد که چه می‌خواهید؛ اما مسیر، مراحل و گام‌هایی است که برای رسیدن به هدف طی می‌شود.
- هدف، نیت نیست: به هدف می‌خواهید برسید؛ اما نیت تصمیمی برای انجام دادن یا ندادن کاری است.
- هدف، مأموریت انجام کاری نیست: هدف یک خواسته واضح و مشخص است که فرد برای رسیدن به آن حرکت و تلاش می‌کند؛ اما مأموریت انجام یک کار یک مسیر مستقیم و از قبل تعیین‌شده است که باید دنبال شود.
پس هدف، خواسته‌ای واضح، مشخص و شفاف است که فرد می‌خواهد در آینده به آن برسد. بر اساس مدت‌زمانی که فرد تا رسیدن به هدف صرف می‌کنند، اهداف به چند دسته کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تقسیم می‌شوند. از طرف دیگر بر اساس اهمیت و اولویت فرد دررسیدن به اهداف مختلف، انواع مختلف هدف‌های کوچک، متوسط و بزرگ داریم.
چرا هدفگذاری مهم است؟
مطمئناً شما هم موافق هستید که بین تکه چوب شناور در آب رودخانه و قایقی که توسط یک پارو قایق را هدایت می‌کند، تفاوت‌های زیادی وجود دارد. فرد بی‌هدف همانند آن تکه چوب سرگردان است؛ اما فرد هدفمند مانند آن قایق توسط پاورها مسیرهای مشخص و درستی را تا مقصد طی می‌کند.
هدفگذاری در زندگی به تلاش‌های ما جهت می‌دهد و از اتلاف زمان جلوگیری می‌کند. ازاین‌رو هدف گذاری بخش مهمی از مسیر زندگی فردی است.
چگونه هدف گذاری کنیم؟
هفت مرحله ساده در هدف گذاری عبارت‌اند از:
- تعیین واضح، مشخص و شفاف اهداف: اهدافی را انتخاب کنید که باارزش‌ها و خواسته‌های شما تناسب داشته باشد. ارزشمندی اهداف باعث می‌شود شما انگیزه درونی بیشتری برای رسیدن به آن‌ها داشته باشید و اهداف شما واضح‌تر و شفاف‌تر باشد.
- نوشتن اهداف روی کاغذ: با نوشتن، اهداف رسمیت بیشتری پیدا می‌کنند. مراحل بعدی هدفگذاری با سهولت بیشتری انجام می‌شود و فرد نسبت به آن‌ها تعهد بیشتری را احساس می‌کند.
- اولویت‌بندی و زمان‌بندی اهداف: با کمک این مرحله می‌توانید اهداف کوچک و بزرگ و بر اساس زمان اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت را مشخص کنید.
- تهیه لیست کارهایی لازم تا رسیدن به اهداف: به کمک این لیست مهارت‌ها و دانش موردنیاز، چالش‌ها و موانع احتمالی و وسایل و منابع حمایتی لازم را می‌توانید شناسایی کنید.
- اولویت‌بندی و زمان‌بندی کارها: حال بر اساس اولویت‌بندی اهداف و لیست کارها به اولویت‌بندی کارها می‌پردازید.
- اقدام سریع جهت انجام کارها: تأخیر در انجام کارها عامل مهمی در موفقیت در شکست فرد در مسیر رسیدن به اهداف است؛ بنابراین بلافاصله دست‌به‌کار شوید و تعلل نکنید.
- هرروز یک‌قدم بهتر از روز قبل به سمت اهداف: داشتن استمرار در مسیر رسیدن به اهداف نکته مهمی است. هرروز باید طبق لیست کارهایتان برنامه‌ای مشخص داشته باشید و هرروز بهتر از روز قبل تلاش کنید و پیش بروید.
انواع روش هدف گذاری چیست؟
در این قسمت چند روش معروف و کاربردی برای هدف گذاری را معرفی می‌کنیم:
روش هدف گذاری SMART. این روش معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین روش هدف گذاری است. حروف کلمه SMART نماینده ویژگی‌های یک هدف گذاری خوب است:
S: مخفف کلمه Specific است یعنی هدف باید مشخص باشد.
M: مخفف کلمه Measurable است یعنی هدف باید قابل‌اندازه‌گیری باشد.
A: مخفف کلمه Achievable است یعنی هدف باید قابل‌دسترس باشد.
R: مخفف کلمه Realistic است یعنی هدف باید واقع‌بینانه باشد.
T: مخفف کلمه Time bounded است یعنی هدف باید محدوده زمانی مشخصی داشته باشد.
روش هدف گذاری HARD. این روش به نسبت روش قبلی کمتر شناخته‌شده است. حروف کلمه HARD نماینده ویژگی‌های یک هدف گذاری است:
H: مخفف کلمه Heartfelt است یعنی اینکه شما باید باانگیزه درونی و از اعماق وجودتان اهداف خود را بخواهید.
A: مخفف کلمه Animated است یعنی اینکه شما باید چشم‌انداز و تصویری واضح و منسجم از اهداف و مسیر خود تا آن‌ها داشته باشید.
R: مخفف کلمه Required است یعنی اینکه شما باید نسبت به هر آنچه نیاز دارید و کارهایی که لازم است انجام دهید، آگاه و متعهد باشید.
D: مخفف کلمه Difficult است یعنی اینکه هدف شما باید به‌اندازه کافی دشوار و چالش‌برانگیز باشد تا باعث رشد و انگیزه‌ای برای حرکت شما باشد.
روش هدف گذاری WOOP. به‌احتمال‌زیاد، کمتر درباره این روش مطلبی شنیده یا دیده باشید. حروف کلمه WOOP نماینده ویژگی‌های یک هدف گذاری است:
W: مخفف کلمه Wish است یعنی اینکه فرد باید اهداف خود را بخواهد و علاوه بر نیت و میل درونی، انگیزه‌های بیرونی خود را مشخص کند.
O: مخفف کلمه Outcome است یعنی نتیجه. فرد باید نسبت به نتیجه، جزئیات نتیجه و کارهای لازم برای رسیدن به آن آگاه باشد.
O: مخفف کلمه Obstacle است یعنی چالش یا سختی؛ یعنی از همان ابتدای مسیر چالش‌ها و سختی‌های احتمالی را شناسایی کند.
P: مخفف کلمه Plan است یعنی برنامه؛ یعنی فرد برای رسیدن به اهداف یک برنامه‌ریزی مشخص داشته باشد.
سخن پایانی
در این مقاله با مفهوم هدف، هدف گذاری، دلایل اهمیت هدف گذاری، مراحل هدف گذاری و انواع روش هدف گذاری آشنا شدیم. هدف گذاری به زندگی فرد معنا و جهت می‌دهد. پس چه‌بهتر که این کار آگاهانه و با دقت انجام شود. ازاین‌رو اهداف باید متناسب باارزش‌ها، استعدادها و تمایلات فرد انتخاب شود. چه‌بسا فرد از ابتدای مسیر از ترس‌ها و چالش‌های پیش روی خود، آگاه است. درنهایت با هدف گذاری و برنامه‌ریزی درست مسیر رسیدن به اهداف با احتمال موفقیت بیشتری طی می‌شود.
ناعمه نوری کارشناس بخش مشاوره‌های قرآن بنیان سی امین نمایشگاه قرآن کریم