«هیچ بنایی بنیان نهاده نشد که نزد خدا محبوب‌تر از ازدواج باشد» این فرموده پیامبر اکرم (ص) نشان از اهمیت ازدواج دارد؛ موضوعی که در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز به آن اشاره شده و در برنامه هفتم توسعه نیز مسئولیت‌هایی در راستای تسهیل ازدواج بر عهده دولت قرار داده شده است؛ اما آیا ازدواج امری دستوری است و آیا جوانان امروز زیر بار ازدواج دستوری می روند؟
در دهه های گذشته برای سوق دادن جوانان به تشکیل خانواده، اقوام درجه یک و دو جوانان، از آنان به عنوان «جوانِ‌دمِ‌بخت» یاد می کردند و از بین سایر اقوام، دوستان و همسایه ها و همسالان فردِ مناسب ازدواج را به وی معرفی می‌کردند به طوری که موضوع معرف و تسهیل گر ازدواج در خانواده‌ها به یک روال تبدیل شده بود اما در دهه اخیر به دلیل شرایط زندگی و تغییر سبک وشیوه زندگی، نقش اقوام و دوستان در تسهیلگری ازدواج کمرنگ شد و کم کم جوانانِ‌دمِ‌بخت برای یافتن همسر مناسب تنها ماندند.
در دنیای جدید و عصر تکنولوژی نیز استفاده از فضای مجازی جوانان را از زندگی عادی دورتر کرد و اغلب جوانان در یافتن همسر مناسب ناتوان ماندند؛ اما چاره کاهش سن ازدواج؛ به عنوان موضوعی که در تنظیم قوانین نیز به آن تاکید شده است، چیست؟
به همین دلیل در سال های اخیر بحث تسهیلگران ازدواج از سوی برخی نهادهای متولی جوانان مطرح شده است؛ برای نمونه برخی دانشگاهها سامانه همرسان را برای تسهیلگری ازدواج دانشگاهیان را راه‌اندازی کرده اند و یا سازمان تبلیغات اسلامی سامانه ثبت درخواست مجوز مراکز تسهیلگری ازدواج را سال گذشته فعال کرد.
ماده ۳۷ قانون جوانی جمعیت هم سازمان تبلیغات اسلامی را مکلف کرده است به منظور ترویج و تسهیل در امر ازدواج، از طریق مؤسسات فرهنگی، مساجد و روحانیون و دیگر ظرفیت‌های مردمی به توسعه فرهنگ واسطه‌گری در امر انتخاب همسر، با محوریت و مشارکت خانواده ها و رعایت موازین قانونی و شرعی بپردازد؛ وزارت ورزش و جوانان هم موظف شده با تأیید سازمان تبلیغات اسلامی مجوز مراکز فعال در امر انتخاب همسر را صادر نماید.
با این همه، این تلاش‌ها برای هدایت جوانان به بنا نهادن بنیان خانواده کافی نیست و جای خالی تسهیلگران ازدواج برای هدایت آنان در مسیر درست و معارفه صحیح دختران و پسران به یکدیگر بیش از گذشته احساس می‌شود و نیاز است در این زمینه اهتمام بیشتری صورت گیرد؛ موضوعی که یکی از تسهیلگران ازدواج نیز در گفت و گو با ایرنا بر آن صحه می گذارد.
نسرین پاکرو به عنوان یک تسهیلگر ازدواج که تاکنون سنگ بنای ازدواج جوانان متعددی را نهاده است، درباره کاهش ازدواج در بین جوانان اظهار داشت: به هزار و یک دلیل مربوط و نامربوط، متاسفانه اهمیت این اتفاق فرخنده روز به‌روز در جامعه کمرنگ‌تر می‌شود؛ یکی از این دلایل یافتن فردی مناسب برای ازدواج است؛ تغییر سبک زندگی مردم به خاطر تغییرات فرهنگی، وجود فرهنگ‌های مختلف در جامعه، افزایش مشکلات مردم و مواردی از این دست و مهم‌تر از همه، ترس از یک انتخاب نادرست در یافتن شریک مناسب در زندگی موجب شده جوان‌ها عطای تشکیل خانواده را به لقایش ببخشند.
پاکرو معتقد است اگر بین دوستان و آشنایان مورد مناسبی پیدا نشود و یا معرف شناخته شده‌ای در کار نباشد که ۲ جوان را به هم برساند، درنهایت ازدواج به تاخیر می‌افتد.
پاکرو با اشاره به اینکه سایت تبیان به عنوان بزرگترین مجموعه زیر نظر تبلیغات اسلامی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، از سال ۱۳۹۲ سامانه همسان گزینی را ایجاد کرد که بر پایه فعالیت معرفان ازدواج، کارهای خود را دنبال می‌کرد، افزود: این سامانه در سال ۱۳۹۴ با همکاری وزارت ورزش و جوانان به صورت رسمی افتتاح شد که جوانان مشخصات خود را و معرفان ازدواج، مشخصات متقاضیان خود را در آن وارد کرده و معرفان براساس مشخصات موجود، گزینه مناسب برای متقاضیان خود را انتخاب می‌کردند.
به گفته وی، در این مدت ۷ هزار نفر در سامانه همسان‌گزینی تبیان ثبت نام کرده و بیش از ۳ هزار و ۷۰۰ ازدواج موفق در آن ثبت شد اما دامنه این فعالیت محدود به ۶ استان می‌شد، برای حل مشکلات موجود، پلتفرم «همدم» در تیرماه سال ۱۴۰۰ رونمایی شد که دستیار خانواده‌ها برای ازدواج است، در این مدت نزدیک به یک‌هزار ازدواج در آن صورت گرفته که هیچ کدام تاکنون منجر به جدایی نشده است.
وی درباره چگونگی کار تسهیلگران ازدواج اینطور توضیح داد: در سامانه همدم مُعرف نقش واسطه و تسهیل گر آشنایی دو نفر را برعهده می‌گیرد و بعد از اینکه افراد در سامانه احراز هویت ثبت نام شده و شخص مورد نظر را از بین گزینه‌های پیشنهادی انتخاب کردند، بررسی‌های کلی توسط ما صورت می‌گیرد و اگر موارد اختلاف زیاد باشد، تذکرات لازم به طرفین بیان می‌شود و در صورتی که هر دو نفر با وجود آگاهی از اختلافات موجود، مایل به ادامه مسیر باشند، شماره خانم را با توجه به گروه سنی که دارد، در اختیار آقا قرار می‌دهیم و اگر سن خانم کمتر از حد معمول باشد، شماره مادر خانم در اختیار مادر آقا قرار می‌گیرد که بتوانند ارتباط اولیه را با هم داشته باشند.
پاکرو ادامه داد: در گروه‌های سنی بالاتر که هر دو طرف از پختگی‌های لازم به جهت امر ازدواج برخوردار هستند، باز هم تذکرات و مشاوره‌های لازم به آنها ارائه می شود ولی در رده‌های سنی پایین‌تر توصیه بر این است که ملاقات اولیه با حضور والدین انجام شود و اگر والدین در قید حیات نیستند، یکی از نزدیک‌ترین بستگان در این ملاقات حضور داشته باشد.
وی یادآور شد: توصیه ما این است که ملاقات اولیه در منزل یکی از زوجین انجام شود تا شناخت بهتری نسبت به یکدیگر پیدا کنند. وظیفه ما تا زمان به نتیجه رسیدن ارتباط ادامه خواهد داشت و تا آن زمان، طرفین را رها نمی‌کنیم؛ اگر در طول آشنایی هم طرفین نیاز به معرفی بیشتر داشته باشند ما همراه هستیم و مشاوره‌های لازم را به آنها ارائه می‌دهیم.
وی با اشاره به تاثیر سن ازدواج جوانان بر انتخاب هایشان نیز اظهار داشت: در سنین بالاتر مثل رده سنی ۳۰ تا ۴۰ سال به طور معمول سختگیری‌های بیشتری برای انتخاب فرد مورد نظر وجود دارد و درخواست‌هایی که هم دارند، بیشتر مواقع با هم هماهنگ نیست؛ هر دو نفر هم به طور عموم کمتر از خواسته‌های خود گذشت می‌کنند، اما در سنین پایین‌تر افراد انعطاف پذیری بیشتری برای پذیرش طرف مقابل خود دارند و راحت‌تر مایل به تغییر برخی ویژگی‌ها و عادت‌های خود هستند.
به گفته پاکرو، تجربه می‌گوید هر چه سن زوج پایین‌تر باشد، معیارها آسان‌تر است و ازدواج راحت‌تر صورت می‌گیرد.
این تسهیلگر ازدواج در پاسخ به این پرسش که برخی افراد، از کاری که شما انجام می‌دهید، پرهیز دارند و آن را دخالت در امور شخصی دیگران می دانند، گفت: برخی افراد که تمایل به ازدواج دارند، به راحتی نمی‌توانند با طرف مقابل خود ارتباط بگیرند؛ در خانم‌ها که حجب و حیا مانع ارائه پیشنهاد و درخواست به طرف مقابل می‌شود؛ حتی در آقایان هم این موضوع مطرح است که برخی افراد به خاطر خجالتی بودن، نمی‌توانند درخواست ازدواج خود را مطرح کنند؛ در خانواده‌های کم جمعیت هم این مشکل بیشتر است. با این احوال صحبت‌ها به این معنی نیست که افرادی که خواستگار یا گزینه برای ازدواج ندارند به ما مراجعه می‌کنند؛ بلکه این معنا را دارد که در بین گزینه‌های موجود در اطراف آنها، فرد مناسبی که شرایط نزدیک‌تری به آنها داشته باشد، پیدا نمی‌شود.
وی افزود: این افراد وقتی به ما مراجعه می‌کنند، ما با بررسی گزینه‌های موجود، افرادی که ویژگی مناسب‌تری نسبت به هم دارند را به یکدیگر معرفی می‌کنیم، انتقادات معمولا از طرف افرادی مطرح می‌شود که گزینه‌های موجود در اطرافشان بیشتر است و به راحتی می‌توانند فرد مورد نظر خود را پیدا کنند؛ منظور ما این نیست که افراد از پیدا کردن فرد مورد علاقه خود ناتوان هستند، بلکه با اضافه کردن موارد پیشنهادی، شانس پیدا کردن گزینه مناسب را بیشتر می‌کنیم.
پاکرو درباره مدت زمان آشنایی دو نفر برای ازدواج نیز تاکید کرد: مدت زمانی که دو طرف برای آشنایی با یکدیگر وقت صرف می‌کنند، چندان مشخص نیست و به طور عموم به فرهنگ و آداب و رسوم خانواده‌ها ارتباط دارد. شغل افراد هم از دیگر پارامترهایی است که تاثیر زیادی در این موضوع دارد؛ هرچه میزان دیدارها بیشتر باشد، آشنایی سریع‌تر رخ می‌دهد. تاکید ما هم به خانواده‌ها این است که برای آشنایی، زمان تعیین نکنند و همیشه به آنها می‌گوییم هر چه زمان بیشتری بگذرد، افراد خود واقعی‌شان را به نمایش می‌گذارند. با تمام اینها، به نظرم مناسب‌ترین زمان برای آشنایی ۵ تا۶ ماه است.
وی، اختلاف سِنی طرفین را یکی از موضوعاتی دانست و گفت: در نخستین مراحل به سن توجه می‌شود و در صورتی که اختلاف سنی زوج با هم زیاد باشد، تذکرات لازم را به آنها می‌دهیم؛ برخی از آنها قبول می‌کنند و برخی دیگر حتی با شنیدن تذکرات ما هم مسیر خود را تغییر نمی‌دهند.
وی درباره مناسب‌ترین سن برای ازدواج نیز تاکید کرد که ازدواج فرمول سنی ندارد و همه چیز به بلوغ افراد مرتبط می‌شود، ممکن است کسی سن بالایی داشته باشد، ولی پختگی لازم را برای تشکیل و اداره زندگی نداشته باشد و برعکس ممکن است کسی سن کمی داشته باشد، ولی مدیریت زندگی را به بهترین نحو انجام دهد.