به گزارش پیام خانواده؛ مرضیه محمدی روانشناس و پژوهشگر خانواده طی یادداشتی به مفهوم ارتباط پاک و همچنین عوامل و ویژگیهای این ارتباط اشاره می کند که با هم می خوانیم:

تا کنون به این موضوع فکر کرده اید چرا در روابط بین فردی خود دچار تنش می شوید؟ چرا گاهی منظور شما به درستی درک نمی شود؟ چرا خود واقعی دیگران برایتان قابل درک نیست؟ اثرگذار بودن همواره در هر ارتباطی برای ما مهم است حالا به نظر می رسد در مواقعی آنقدر ها هم نمی توانیم اثرگذار باشیم در این یادداشت برآن شدم از مهارت ارتباط پارک و عوامل آلوده کننده رابطه بنویسم. از آنجایی که در یاداشت قبلی به این موضوع مهم اشاره شد که رابطه پس از گذشت مدتی دچار اضطراب می شود بررسی ابعاد این موضوع و نحوه بروز آن مهم است.

مهارت ارتباط پاک Clean communication
منظور از این مهارت ارتباطی است که ما با خود واقعی طرف مقابل برقرار میکنیم نه تصورات خودمان از او که این ارتباط در مقابل ارتباط آلوده قرار می گیرد.
معمولاً افراد در اثر قضاوتهای قبلی، تصویرپردازی های ذهنی، برداشتهای غلط، در برابر نیتهای دوگانه و چندگانه دچار ارتباط آلوده می شوند و ارتباط از آن حالت پاک و خالص خود خارج میشود.
حالا منظور از ارتباط پاک چیست؟ ویژگی های آن کدامند؟ و در ادامه به عوامل آلوده کننده رابطه خواهیم پرداخت.
ارتباط پاک یعنی این که هر بار افراد همدیگر را میبینند انگار بار اول است.
منطق ارتباط پاک این است که باعث می شود شما با طرف مقابل ارتباط برقرار کنید، ارتباط آلوده سبب می شود که شما با شبه طرف مقابل (تصور خودتون از فرد مقابل) ارتباط برقرار کنید نه خود واقعی او و ارتباط از حالت عادی خارج شده و آسیب زا شود.

ویژگیهای ارتباط پاک
1) مستقیم بودن
2) واضح بودن
3) خالص بودن
4) یک لایه بودن : دو هدف را دنبال نکنیم در ارتباط

عوامل آلوده کنندۀ شدید رابطه‌ها

زمانی که افراد یکی از علایم زیر را در تعاملات روزمره خود نشان دهند غالبن دچار آلودگی در رابطه هستند.
1) تعصبات: تعصب بدین معنی که فرد یک عقیده داشته باشد و بخواهد که آن را به دیگری تحمیل کند. در واقع یعنی به دنبال این هدف است که دیگری را به نفع خودش تغییر دهد دو نشانه عمده آن به این شکل است که الف) از این که با فرد مخالفت شود به شدت ناراحت می شود. ب) خودش علاقمند است که نظرش را به دیگری تحمیل کند ؛ اینی که من میگم درسته و تو باید تغییر کنی. پس می خواهد که دیگری بدون منطق و دلیل باورش را قبول داشته باشد. تعصب از عصبیت می آید یعنی من می خواهم که تو تغییر کنی.

2) مقایسه های‌منفی: مخصوصاً مقایسه های منفی صعودی، فرد همسرش را با کسی بالاتر از خودش مقایسه کنم یا زندگی اش را با کسی که بالاتر از خودش هست مقایسه کند.

﴿مکانیزم مقایسه : ایجاد حقارت﴾

3) بی احترامی : وقتی که حرمت طرف مقابل را نگه ندارید. حالا احترام به چه معناست؟
احترام یعنی حریم نگه داشتن، در تعریف پیاژه از احترام دو عامل محبت و ترس در هم ضرب می شوند یعنی وقتی دوتا هیجان ترس و محبت با هم ترکیب می شوند. افراد الف)وقتی از کسی نترسند ممکن است به او بی احترامی کنند، ترس همیشه هم مخرب نیست گاهی در رابطه میزانی از ترس که شدید و اضطراب زا نباشد لازم است تا حرمت ها حفظ شود ب) ممکن است به کسی که محبت نداشته باشند هم بی احترامی کنند.

تعریف پیاژه
﴿احترام = محبت x ترس﴾

قوانین مهم رابطه

﴿ در رابطه زن و شوهری احترام باید جای دوستی را بگیرد﴾

4) پرداختن به حواشی: عدم تشخیص اولویت ها رابطه ها را آلوده می کند. مثلا یک موضوعی که برای شما مهم است و برای همسرتان در حاشیه است را بارها در تکرار نکنید. قبل از هرچیزی به لیستی پیرامون اولویت ها برسید.
5) اضافه کردن عوامل بی ربط به موقعیت: یک بحثی که ربطی به موضوع فعلی که پیرامون ان صحبت می کنند ندارد را طرفین وسط می کشند.
6) کشاندن مسائل قدیمی به گفتگوی حاضر: گفتگوی بعضی افراد تاریخچه دارد، مثل نوار ضبط شده از گذشته تا به الان گفته میشود و فضای ارتباطی را خراب میکند.

7) نیت دوگانه: وقتی فرد منظوری که از یک ارتباط داشته باشد با نیت اصلی او هم خوانی ندارد که باعث عدم خلوص میشود. مثلا فرد ارتباط برقرار میکند و طرف مقابل را تحویل میگیرد اما نیتش این است که میخواهد یک خواسته ای مطرح کند که اگر این کار را نکند آن خواسته برآورده نمیشود.

8) زمانی که ما معنادهی واجد خطای شناختی را به رابطه بدهیم: بدین معنا که فرد یک حرفی میزند و من به او می گویم که تو همیشه اینجوری صحبت میکنی، یعنی یک معنایی به عمل فرد بدهم که در آن خطای شناختی وجود داشته باشد.
9) توهم : زمانی که فرد احساسش را مبنای قضاوت هایش قرار دهد. یعنی هیجاناتش تعیین می کند که چه چیزی درست و چه چیزی غلط است. (من احساس کردم تو به من توهین کردی پس به من توهین کردی.)
10) پیامهای غیر مستقیم: که باعث تیکه انداختن به طرف مقابل میشود و رابطه را خسته کننده می کند.
11) سرزنش کردن Blaming: عیب جویی های زیاد از طرف مقابل و مرتب او را مورد سرزنش قراردادن رابطه را از مسیر صحیح خود خارج کرده و حس های منفی را در رابطه زیاد میکند.

لطفاً به عنوان یک اصل در رابطه
سرزنش کردن خود و دیگران را برای همیشه کنار بگذارید.

12) انتقاد کردن: حتی انتقاد سازنده هم راه به جایی نمی برد. در انتقاد فرد با اجازه وارد سیستم فرد مقابل نمیشود و هیچ گونه کارکردی در بهبود رابطه و عملکرد طرف مقابل نخواهد داشت.

13) برچسب زدن (Labeling): متاسفانه یکی از شایع ترین موانع ارتباطی استفاده از لیبل است به طور مثال : تو همیشه دروغگویی ... برچسب زدن در رابطه هیچ کارکردی ندارد، به جای برچسب کاری که طرف مقابل انجام میدهد را توصیف کنید که کارکرد بهتری دارد.

هیچ برچسبی واقعی نیست حتی برچسب مثبت
به جای برچسب توصیف کنید

14) تهدید: ترساندن آدم ها هیچوقت رابطه را رشد نمی دهد. ممکن است رئیسی با ترساندن مرئوس خودش او را وادار به کاری کند اما آن کار کاری از روی احساس خوب نخواهد بود. اگر در رابطه به دنبال بهبود هستید هیچ گاه سراغ تهدید نروید.
15) به رخ کشیدن: فرد از چنین جملاتی استفاده میکند: «من این کار و اون کار و به خاطر تو کردم، اگه تو نبودی، من این همه سختی برات تحمل کردم و ...» بهتر است به جای به کار بردن این جملات بگوییم که «بشینیم گذشته را بررسی کنیم ببینیم کجا من حمایتگر بودم و کجاها اشتباه کردم .... »
16) تعریف و تمجیدهای بی‌جا : گاهی جلوی دیگران از همسر خود تعریف میکنید اما برای او تحقیرآمیز است، این را حتما باید با او چک کنید ببینید واقعی است یا نه، به صورت توصیفی بهتر است.
17) شوخی کردن با همسر: باید خیلی محتاطانه صورت بگیرد، شوخی کردن در رابطه دوستی وجود دارد،شوخی با همسر جلوی خانواده خودش یا خانواده خود گاهی آسیب زننده است.